ارزیابی عملکرد روش‌های حل مسأله‌‌ی ورشکستگی در حل مناقشات کیفی رودخانه‌ها (مطالعه موردی: رودخانه‌ی کارون)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دانشگاه عالی دفاع ملی

2 عضو هیأت علمی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی-تهران-ایران

چکیده

حل مناقشات مربوط به منابع آب سطحی، از چالش­برانگیزترین مسائل در حوزه­ی مدیریت منابع است. یکی از رویکردهای تحلیلی برای حل مناقشات تخصیص منابع، نظریه‌ی ورشکستگی است. در مطالعه‌ی­ حاضر، کاربرد این  روش­ها برای حل مناقشات کیفی آب رودخانه­ها مورد ارزیابی قرار گرفت. چهار قاعده‌ی حل مسأله‌ی ورشکستگی بررسی و به‌منظور استفاده در چارچوب مدل‌های شبیه‌سازی - بهینه‌سازی برای حل مناقشات کیفی رودخانه‌ها در قالب روابط ریاضی بازنویسی شدند. با انتخاب رودخانه‌ی کارون به‌عنوان مطالعه‌ی موردی، مسأله‌ی شوری به‌عنوان یک از مشکلات اصلی کیفیت آب رودخانه، شناسایی شد و چهار مدل شبیه‌سازی - بهینه‌سازی کیفی رودخانه بر حسب هدایت الکتریکی در بازه‌ی موردمطالعه، بر مبنای چهار قاعده‌ی حل مسأله‌ی ورشکستگی اجرا شدند. در مجموع بر اساس نتایج، قاعده‌ی اعطای برابر مقید، بهترین گزینه‌ برای تأمین منافع منابع آلاینده با هدایت الکتریکی پایین در این مطالعه است. در سوی دیگر، قاعده‌ی نقصان برابر مقید، مؤثرترین گزینه‌ برای تأمین منافع منابع آلاینده با هدایت الکتریکی بالا در مطالعه‌ی حاضر هستند. قواعد متناسب و تلمود عملکرد متعادل‌تری را نشان دادند.

کلیدواژه‌ها


حسینی زارع، نادر؛ غلامی، علی؛ پناه‌پور، ابراهیم؛ جعفرنژادی، علیرضا (1395)، شناسایی و تعیین بار آلودگی آلاینده‌های کشاورزی در حوضه‌ آبریز رودخانه‌های کارون و دز. علوم و مهندسی آبیاری، 39(3).
شکری، ساناز (1394)، کاربرد مدل QUAL2KW در پایش کیفی منابع آب سطحی، تهران، انتشارات صبورا.
علیزاده، امین (1388)، اصول هیدرولوژی کاربردی، مشهد، انتشارات دانشگاه امام رضا.
کراچیان، رضا (1391)، گزارش نهایی طرح تحقیقاتی کاربرد تجارت مجوز تخلیه بار آلودگی در مدیریت کیفی سامانه‌های رودخانه‌ای، دانشگاه تهران.
مؤسسه آب دانشگاه تهران (1394)، مطالعه و بررسی راهکارهای رفع شوری آب مخزن سد گتوند و انتخاب راهکار برتر،‌ گزارش شناخت، دانشگاه تهران.
مهدوی، محمد (1386)، هیدرولوژی کاربردی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
Ansink, E. and Weikard, H-P. (2012), “Sequential Sharing Rules for River Sharing Problems”, Social Choice and Welfare, Vol. 38.
Degefu, D. M. and He, W. (2016), “Allocating water under bankruptcy scenario”, Water Resources Management, Vol. 30. No. 11.
Degefu, D. M., He, W. and Yuan, L. (2017), “Monotonic bargaining solution for allocating critically scarce transboundary water”, Water Resources Management, Vol. 31, No. 9.
Herrero, C. and Villar, A. (2001), “The three musketeers: four classical solutions to bankruptcy problems”, Mathematical Social Sciences, Vol. 42. No. 3.
Janua, S. and Hassan, I. (2020), “Transboundary water allocation in critical scarcity conditions: a stochastic bankruptcy approach”, Journal of Water Supply: Research and Technology - AQUA, Vol. 69, No. 3. 224-237.
Kampas, A. and White, B. (2003), “Selecting permit allocation rules for agricultural pollution control: a bargaining solution”, Ecological Economics, Vol. 47. No. 2-3.
Madani, K. (2010). “Game theory and water resources”, Journal of Hydrology, Vol. 381. No. 3-4.
Madani, K. and Zarezadeh, M (2012), “Bankruptcy methods for resolving water resources conflicts”, World Environmental and Water Resources Congress 2012: Crossing Boundaries, 2247-2252
Madani, K., Zarezadeh, M. and Morid, S. (2014), “A new framework for resolving conflicts over transboundary rivers using bankruptcy methods”, Hydrology and Earth System Sciences, Vol. 18.
Mianabadi, H., Mostert, E., Zarghami, M. and Giesen, N. (2014), “A new bankruptcy method for conflict resolution in water resources allocation”, Journal of Environmental Management, Vol. 144.
Oftadeh, E., Shourian, M. and Saghafian, B. (2016), “Evaluation of the bankruptcy approach for water resources allocation conflict resolution at basin scale, Iran’s Lake Urmia experience”, Water Resources Management, Vol. 30, No. 10.
Sechi, G. M. and Zucca, R. (2015), “Water resource allocation in critical scarcity conditions: A bankruptcy game approach”, Water Resources Management, Vol. 29.
Sheikhmohammady, M. and Madani, K. (2008), Bargaining over the Caspian Sea - The Largest Lake on the Earth, World Environmental and Water Resources Congress 2008, Ahupua'A.
Wickramage, H.M., Roberts, D.C. and Hearne, R.R. (2020), “Water Allocation Using the Bankruptcy Model: A Case Study of the Missouri River”, Water, Vol. 12, No. 619.
 
Zarezadeh, M., Madani, K. and Morid, S. (2012), “Resolving Transboundary Water Conflicts: Lessons Learned from the Qezelozan-Sefidrood River Bankruptcy Problem”, World Environmental and Water Resources Congress 2012: Crossing Boundaries, 2406-2412.