بررسی تأثیرات اعتیاد‌های دیجیتال در فضای مجازی بر امنیت ملی در حوزه فرهنگی، ارائه راهکارهایی جهت خنثی‌سازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگرحوزه سایبر

2 کارشناسی ارشد، فناوری اطلاعات، دانشگاه تهران و نویسنده مسئول

چکیده

فضای مجازی، مانند شمشیری دو لبه، از یک سو ساختارهای فرهنگی، اجتماعی و امنیتی ملت‌ها را با تهدید متوجه ساخته و از سویی دیگر، فرصت‌های ارزشمندی را برای معرفی قابلیت‌های جوامع فراهم ساخته است. با این فرض و گمان، پژوهش حاضر در پی شناخت تأثیرات اعتیادهای دیجیتال در فضای مجازی بر امنیت ملی کشــور اسـت. برنامه­ریزی در حوزه فرهنگ استفاده از دنیای مجازی باید به­صورت جدی مطالعه و برنامه‌های لازم طراحی و تدوین شود. تحقیق حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی بر پایه مطالعه کتابخانه‌ای (فیش‌برداری) و پیمایش (پرسشنامه) انجام شده است. پرسشنامه طراحی شده در ابتدا به بررسی میزان اعتیاد به اینترنت کاربران می‌پردازد سپس در بخشی جداگانه تاثیرات آن بر امنیت ملی و همچنین راه‌کارهای فرهنگی مقابله با آن را بررسی شود. جامعه آماری انتخابی، شامل دانشجویان، اساتید و کارکنان دانشگاه تهران به تعداد 192 نفر است. انتخاب جامعه آماری به­صورت تصادفی در دانشکده‌های علوم انسانی، فنی مهندسی، علوم پایه و همچنین دانشکده پزشکی بوده است. اعضا جامعه آقایان و خانم‌هایی با سطح تحصیلات و سن مختلف بوده‌اند. پس از تجزیه و تحلیل داده‌های آماری و مطالعات کتابخانه‌ای، راهکارهایی اغلب در حوزه فرهنگی جهت خنثی­سازی مضرات اعتیاد به فضای مجازی در امنیت ملی جمهوری اسلامی ارائه گردیده‌است. از مهمترین آن‌ها می‌توان به برخورد قاطع و سریع با هنجارشکنان در فضای مجازی و همچنین تقویت شبکه‌های اجتماعی منطبق بر فرهنگ ایرانی اسلامی اشاره‌کرد.

کلیدواژه‌ها


آزر، ادوارد (1379). امنیت ملی در جهان سوم. ترجمة پژوهشکدة مطالعات راهبردی. تهران: انتشارات پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
اورنگ طیبه (1383). ‏‎‎‏بررسی علل وابستگی روانی به چت کردن در اینترنت در جوانان شهر تهران. پایان‌نامه، دانشگاه الزهرا (س).
بیدی فاطمه، نامداری پژمان مهدی، امانی احمد، قنبری سیروس، کارشکی حسین. تحلیل ساختاری ارتباط بین اعتیاد به اینترنت با افسردگی، سازگاری اجتماعی و عزت نفس. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی همدان، دوره نوزدهم ، پاییز 1391، 41-48.
تاجیک، محمدرضا (1381). مقدمه‌ای بر استراتژی امنیت ملی ج.ا.ا: رهیافت‌ها و راهبردها. ج1. تهران: فرهنگ لقمان.
جعفری، نسیم و فاتحی‌زاده، مریم (1391). بررسی رابطه بین اعتیاد به اینترنت با افسردگی، اضطراب، فشار روانی و هراس اجتماعی در دانشجویان دانشگاه اصفهان. مجله علمی‌‌دانشگاه علوم پزشکی کردستان، دوره هفدهم ، زمستان، 1-9.
خانجانی، زینب و اکبری، صدیقه (1390). رابطه ویژگی‌های شخصیتی نوجوانان و اعتیاد آنان به اینترنت. مجله یافته‌های نو در روان شناسی (روان شناسی اجتماعی)، دوره ششم، شماره نوزدهم، 113-127.
درگاهی، حسین و رضوی، سید منصور (1386). اعتیاد به اینترنت و عوامل مؤثر بر آن در ساکنان منطقه ٢ غرب تهران. فصلنامه پایش، شماره سوم، 272-265.
دوران، بهزاد (1381). هویت ملی و تعامل در فضای سایبرنتیک. نشریه نامه پژوهش، دوره 7، شماره 6، 53-109.
سپهریان، فیروزه و جوکار، لیلا (1391). ارتباط اعتیاد به اینترنت با اضطراب در تیپ‌های شخصیتی نوع A و B. مجله پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری، سال دوم، شماره دوم، 17-30.
فرشباف، ساحل (1388). اعتیاد اینترنتی، علل و انگیزه‌ها. تهران: انتشارات مرکز تحقیقات و مطالعات رسانه‌ای همشهری.
قاسم‌زاده، لیلی؛ شهرآرای، مهرناز و مرادی، علی­رضا. (1386). بررسی نرخ شیوع اعتیاد به اینترنت در دختران و مقایسه دختران معتاد و غیرمعتاد به اینترنت در متغیرهای تنهایی، عزت نفس و مهارت‌های اجتماعی، دو فصلنامه انجمن روانشناسی ایران، دانشگاه تربیت معلم تهران، دوره دوم، شماره سوم، 32-40 .
مهر‌علی، حمیدرضا (1385). توسعه ارتباطات جمعی و امنیت ملی. فصلنامه دانش انتظامی، سال هفتم، شماره اول، صص دانشیار.
یاسمی‌نژاد عرفان، آزادی اکرام، امویی محمدرضا (1386). فضای مجازی، امنیت اجتماعی، راهبردها و استراتژی‌ها. همایش ملی صنایع فرهنگی نقش آن توسعه پایدار.
 
Barabási, A. L., & Albert, R. (1999). Emergence of scaling in random networks. Science, 286(5439), 509-512.
Samson, J., & Keen, B. Internet Addiction. 2005. Availeable at URL: http://www.islamonline.net/English/Science/2005/11/article04.shtml.[Last accessed on 2009 July 8].
Young, K. S., & Rogers, R. C. (1998). The relationship between depression and Internet addiction. Cyberpsychology & behavior, 1(1), 25-28.