اثر تغییر اقلیم بر کمّیت منابع آب حوضه آبریز (مطالعه موردی: حوضه آبریز رودخانه شور اشتهارد)

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای عمران-محیط زیست دانشگاه علم و صنعت ایران، ایران

2 دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، ایران

3 دکترای علوم دفاعی راهبردی گرایش سیاست دفاعی دانشگاه دفاع ملی، ایران

4 دانش‌آموخته دوره دفاع ملی گرایش پدافند غیرعامل دانشگاه دفاع ملی، ایران

چکیده

حکمرانی کارآمد منابع آب حوضه‌های آبریز کشور نیازمند فراهم‌سازی اطلاعات کافی و مناسب در مورد وضعیت کنونی و آتی کمّیت منابع آب حوضه‌های آبریز کشور است. تغییر اقلیم در طول سال‌های گذشته سبب کمبود قابل توجه منابع آب در بسیاری از حوضه‌های آبریز کشور شده است. تغییر مؤلفه‌های اقلیمی (مانند بارندگی و دمای هوا) بر فرآیندهای هیدرولوژیکی حوضه‌های آبریز تاثیرگذار است. اثر تغییر اقلیم بر کمّیت منابع آب حوضه آبریز رودخانه شور اشتهارد در این پژوهش با استفاده از نتایج الگوی حوضه آبریز SWAT مطالعه شد. الگوی ریزمقیاس‌نمایی آماری SDSM برای ریزمقیاس‌نمایی پیش‌بینی‌های اقلیم آینده (شامل بارندگی و دماهای هوای بیشینه و کمینه) بزرگ مقیاس الگوی سیستم زمین کانادا (CanESM5) تحت سه سناریوی SSP1-2.6، SSP2-4.5 و SSP5-8.5 به پیش‌بینی‌های اقلیم آینده در مقیاس محلّی ایستگاه‌های هواشناسی زمینی استفاده شد. واسنجی و اعتبارسنجی الگوهای SWAT و SDSM (به منظور مطابقت پیش‌بینی‌های الگو با مشاهدات، ارزیابی عملکرد و تعمیم‌پذیری الگو) با استفاده از داده‌های مشاهداتی ایستگاه‌های آب‌سنجی رودخانه‌ای و ایستگاه‌های هواشناسی زمینی موجود در داخل حوضه آبریز با موفقیت انجام شد. حدود 65، 51 و 73 درصد کاهش مقدار متوسط سالانه دبی رودخانه در خروجی حوضه آبریز به ترتیب در طول دوره‌های زمانی آینده نزدیک 2040s (سال‌های 1428-1403)، آینده میانی 2060s (سال‌های 1453-1428) و آینده دور 2090s (سال‌های 1478-1453) نسبت به اقلیم پایه (سال‌های 1382-1374) با در نظرگیری وزن یکسان برای تمام سناریوها پیش‌بینی شد. نتایج این پژوهش نشان‌دهنده ضرورت هماهنگ‌سازی برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌های حکمرانی منابع آب کشور با اثرات ناشی از تغییر اقلیم (به خصوص در اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک) است.

کلیدواژه‌ها

فصلنامه آماد و فناوری دفاعی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 27 مرداد 1404

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار