تغییر اقلیم و تأثیر آن بر امنیت ملی و بین المللی ایران در هندسه نظم جدید جهانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا ،پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی، تهران، ایران

2 دکترای جغرافیای طبیعی، دبیر آموزش و پرورش ناحیه 4 کرج، کرج ، ایران

چکیده

 قطب شمال در طول چند دهه گذشته حدود دو برابر بیشتر از بقیه جهان گرم‌تر شده است و پیش‌بینی می‌شود در اواخر دهه 2030 این منطقه عاری از یخ گردد و ژئوپلیتیسین ها، قرن 21 را سده هیدروپلتیک (ستیز بر سر تقسیم منابع آبی) می‌دانند و بر این باورند که اغلب جنگ های منطقه‌ای در جهان به دلیل تغییرات آب و هوایی و بحران برآمده از کمبود آب خواهد بود. در ایران هم‌اکنون اعتراضات و آشوب هایی بر سر تقسیمات آب شیرین اتفاق افتاده است. پژوهش حاضر، به دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا پیامدهای تغییر اقلیم، تهدیدی برای موجودیت و امنیت ملی ایران است؟ نتایج نشان داد که در کانون تغییرات اقلیمی اثرگذار بر زیست‌بوم ایران، بحران آب قرار دارد که می‌بایست تهدید امنیتی فوری تلقی شود و دولت ایران سیاست بی تصمیمی را کنار گذاشته و در حوزه سیاست سخت با پیامدهای فراگیر تغییر اقلیم، به‌شدت مقابله نماید. در غیر این صورت، مشروعیت حکومت به عنوان متولی سنتی توزیع آب در کشور با بحران بسیار جدی مواجه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


- اطاعت، جواد؛ ورزش، اسماعیل (1391)، هیدروپولیتیک هیرمند: دلایل، آثار و پیامدها، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 80، صص 212-193.
- برنا، رضا؛ فرزانه، مهسا (1398)، » گرد و غبار و اثرات آن بر محیط‌زیست و راهکارهای کاهش«، کنفرانس گرد و غبار در جنوب غرب آسیا، اردیبهشت 1398، صص 9-1.
جاجرمی، کاظم، پیشگاهی فرد، زهرا، و مهکویی، حجت. (1392). ارزیابی تهدیدات زیست‌محیطی در امنیت ملی ایران. راهبرد، 22(67)، 193-230.
- جلالی، محمد؛ افشاری، مریم؛ مزینانیان، زینب. (1399) » تأثیر ابعاد زیست‌محیطی تغییرات اقلیمی بر امنیت ملی «، فصلنامه علوم و فناوری محیط‌زیست، دوره 22، شماره 9. صص 190-179.
- حافظ نیا، محمدرضا (1394). بی‌عدالتی فضایی و پیامدهای سیاسی آن: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی: دفتر مطالعات سیاسی.
- خبرگزاری جمهوری اسلامی (1401). » شمار فوتی‌های سیلاب‌های اخیر به 69 تن رسید«، 9 مرداد 1401، قابل‌دسترس در: /https://www.irna.ir/news/ 1401 84839508
- دهقانی. رضا (1400)، » غرب آسیا تشنه است؛ بی‌آبی، بحرانی که هنوز جدی گرفته نمی‌شود«، خبرگزاری فارس، 5 آذر، قابل‌دسترس در: /https://www.farsnews.ir/news/: 14000904000539
- رومی، فرشاد (1401)، تغییرات اقلیمی و پیامدهای آن بر امنیت ملی ایران، فصلنامه علمی رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، دوره 14، شماره 1 پاییز 1401.
- عراقچی، عباس (1393)، » دیپلماسی آب، از منازعه تا همکاری«، فصلنامه سیاست جهانی، دوره 3، شماره 4، زمستان، صص 119-91.
- کریمی، سحر؛ پیری، اژدار (1395). پژوهش ملل، دوره اول، شماره 5، ص 5.
- گوترش، آنتونیو (2021)، » داریم قبرهای خود را می‌کنیم«، سخنرانی دبیر کل سازمان ملل در بیست و ششمین کنفرانس اقلیمی سازمان ملل در اسکاتلند، 1 نوامبر 2021. https://www.bbc.com/persian/world-59114612
- لی، جیمز آر (1392)، تغییرات اقلیمی و درگیری‌های مسلحانه، ترجمه جعفر حسن پور، چاپ اول، ناشر: مرکز آموزشی شهید سپهبد صیاد شیرازی.
- مقدسی، شبنم (1398)، » بحران آب ایران و تنش‌های اجتماهی«، خبرگزاری ایرنا، دوم تیر 1398، قابل‌دسترس در: /https://plus.irna.ir/news/: 83358938
نامی، محمد حسن؛ عباسی سمنانی، علیرضا؛ صمدی، مهدی (1391)، بررسی اثرات و نتایج گرم شدن کره زمین و بالا آمدن آب دریای مکران و خلیج‌فارس بر سواحل و جزایر جنوب کشور در 50 سال آینده، اولین همایش ملی توسعه سواحل مکُران و اقتدار دریایی جمهوری اسلامی ایران-28 لغایت 30 بهمن 1391.
- هیئت بین دولتی در زمینه تغییرات آب و هوایی سازمان ملل (2018)، گزارش سال 2018 برنامه محیط‌زیست سازمان ملل متحد، مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، قابل‌دسترس در: https://www. ical.ir//UploadedData/284/Contents/637119126667639698.pdf.
- Alexander, Lisa & others (2015) The science of climate change: Questions and answers, Australian Academy of Science, from: https://www.science. org.au/
- Arctic Strategic Outlook(2019) United States Coast Guard, Office of Emerging Policy, from: https://www.uscg.mil/Portals/0/Images/
‒ Brian La Shier & James Stanish (2017), The National Security Impacts of Climate
Change, The Environmental and Energy Study Institute (EESI), December 2017, Pp.27-43. Available at:
https://www.eesi.org/files/IssueBrief_Climate_Change_ Security_Implications.pdf
‒ Czulda, Robert (2022), Iran’s Water Security: An Emerging Challenge. Middle East
Policy. 2022; Pp.1–11. https://doi.org/10.1111/mepo.12626.
‒ European Union Institute for Security Studies (2015) A New Climate for peace, Taking Action on Climate and Fragility Risks, An Independent Report Commissioned by the G7 Members, Submitted under the German G7 Presidency.
‒ Elmore, Lauren (2021), The Implications of Climate Change in Iran, American Iranian Council,
‒ Germond, Basil & Mazaris, Antonios D. (2019) Climate Change and Maritime Security, Marine Policy 99.
‒ Lippert, Tyler H. (2016) NATO, Climate Change and international Security, a Risk Governance Approach, Published 2016 by the RAND Corporation.
‒ Lukas, Stefan(2020), Adding Fuel to the Fire: The Underestimated Effects of
Climate Change on Security Policy, Illustrated by the Example of the Middle East,
‒ Germond, Basil & Mazaris, Antonios D. (2019) Climate Change and Maritime
Security, Marine Policy 99.
‒ Morales, Emilio (2015) Global Climate Change as a Threat to U.S. National Security, University of Texas at El Paso, Journal of Strategic Security Volume 8, Number 5 Volume 8, No. 3.
‒ Madani, Kaveh & AghaKouchak, Amir& Mirchi, Ali (2016), Iran’s Socio-economic
Drought: Challenges of a Water-Bankrupt Nation, Iranian Studies, Vol. 49. No. 6. Pp. 997–1016.
 
‒ Michel, David (2017), Iran’s Impending Water Crisis, 21 March 2017. Pp.168-188. In book: Water, Security and US Foreign Policy, Publisher: Routledge. Available at: https://www. researchgate.net/profile/DavidMichel2/publication/327752628_Iran%27s_Impending_
Water_Crisis/links/5dc98bf5a6fdcc57504066a7/Irans-Impending-Water-Crisis.pdf
‒ National Health Security Strategy 2019-2022, from: https://www.phe.gov/
Preparedness/ planning/authority/nhss/Documents/NHSS-Strategy-508.pdf
‒ Shier, Brian La & Stanish, James(2017) The National Security Impacts of Climate Change, Encironment and Energy Study Institute, from: www.eesi.org
‒ Smith, Dan & Mobjörk, Malin & Krampe, Florian & Eklöw, Karolina (2019) Climate Security, Netherlands Institute of International Relations, from: 02/climatesecurity_makingit_doable_latest.pdf.pagespeed.ce_.naqctbogs7.pdf.
‒World Economic Forum (2019) The Global Risks, 14th Edition, from: http://www3.weforum.org/docs/WEF_Global_Risks_Report_2019.pdf.
‒ Treut, Hervé Le & Somerville, Richard(2007) Historical Overview of Climate Change Science, The Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), from: https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/03/ar4-wg1-chapter1.pdf.
‒World Economic Forum (2019) The Global Risks, 14th Edition, from: http://www3.weforum.org/docs/WEF_Global_Risks_Report_2019.pdf
‒ World Meteorological Organization (2019) WMO Statement on the State of the Global Climate in 2018.
‒ Di Leva, Charles&Morita, Sachiko (2007) Maritime Rights of Coastal States and Climate Change: Should States Adapt to Submerged Boundaries? The legal vice presidency, the World Bank.
‒ United Nations (2022), Climate Action needed now, the United Nations country team
website of I.R. Iran, 22 March 2022. Available at: https://iran.un.org/en/175463-
climate-action-needed-now.
https://unfccc.int/resource/docs/convkp/conveng.pdf
https://climate.nasa.gov/resources/about-climate-change/
https://climate.nasa.gov/climate_resources/139/graphic-global-warming-from-1880-to-2018/
https://undocs.org/S/RES/2448(2018).
https://www.nationalgeographic.com/environment/global-warming/sea-level-rise/
https://www.eia.gov/todayinenergy/detail.php?id=4650