بحران گردوخاک و تهدیدات امنیت زیست‌محیطی در منطقه جنوب غربی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه پدافند غیرعامل،دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران

2 گروه پژوهشی پدافند غیرعامل. پژوهشکده دفاع. دانشگاه دفاع ملی

3 دانش‌آموخته سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه تهران، ایران

چکیده

وجود تهدیدات نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران از یک‌سو و قرار داشتن کشور در یک منطقه‌ پرمخاطره زیست‌محیطی از سوی دیگر، ضرورت توجه به مقوله امنیت زیست‌محیطی و جنبه‌های مرتبط با آن را برجسته ساخته است. ازاین‌رو، هدف مطالعه حاضر انجام یک ارزیابی مناسب از بحران گردوخاک به‌منزله یک تهدید محیطی-امنیتی و شناسایی مناطق آسیب‌پذیر از آن می‌باشد. تحقیق حاضر یک تحقیق کاربردی با روش توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق شامل دو استان ایلام و خوزستان در جنوب غربی ایران و نمونه نیز شامل شهرستان‌های این دو استان بوده است. در تحقیق حاضر ابتدا الگوهای مکانی و زمانی طوفان گردوخاک در بلندمدت با استفاده از داده‌های ماهواره مادیس شناسایی شده و سپس با استفاده از تکنیک چندمعیاره ویکور به ارزیابی و سطح‌بندی آسیب‌پذیری زیست‌محیطی پرداخته شده است. یافته‌ها نشان داده است که شدت و فراوانی گردوخاک در خوزستان اغلب بیشتر از ایلام بوده است. بعلاوه، از نظر شاخص‌های اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی، نهادی، زیرساختی و محیطی، شهرستان‌های دهلران، مهران و آبادان به‌عنوان آسیب‌پذیرترین نواحی شناخته شده‌اند و در مقابل، بهبهان، اهواز و دزفول آسیب‌پذیری نسبتاً کمتری را دارا بوده‌اند. نتایج تحقیق بر اهمیت توجه به پدافند غیرعامل زیستی و اقدامات راهبردی در زمینه مقابله با بحران گردوخاک تأکید نموده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات